Bilgilendirme…

Proje Fikri Nereden Çıktı?

Büyük Veri ve Yapay Zekâ Kitap Serisi fikri, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Büyük Veri ve Yapay Zekâ Başkanlığı ile yaptığımız Türk Beyin Projesi kapsamında ortaya çıkmıştır. Gerek Gazi Üniversitesi ile yaptığımız çalışmalar gerekse ülkemizde bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğinde, dünyada büyük veri ve yapay zekâ konusunda çok fazla açık kaynak veri, kod, kitap, proje, doküman var iken ülkemizde maalesef bu konuda kaynaklar olsa da bunların yeteri kadar genele açık olmadığı, yeteri kadar Türkçe kaynak bulunmadığı görüldüğünden, Büyük Veri ve Yapay Zekâ konusunda açık kaynak kitap serisi hazırlama projesi başlatılmıştır.

Neden Açık Kaynak?

Açık kaynak yaklaşımların, ülkelerin gelişimine büyük katkı sağladığı, yapılan işlerin ve çalışmaların gerek nitelik gerekse niceliğini arttırdığı, dijital dönüşümün faydaya dönüştürülmesinde çarpan etkisine sahip olduğu ve ülkelerin bilimsel gelişmelerini hızlandırdığı bilinmektedir. Açık kaynak yaklaşımların bilimsel çalışmaların artmasına katkısının %65’lere kadar yükseldiği raporlanmaktadır. Foster Açık Bilim raporunda yer alan bir ankette akademisyenlerin %73’ü yayınlanan araştırma verilerine erişmenin kendi araştırmalarına katkı sağladığını belirtmişlerdir.

Açık kaynak yaklaşımların katkılarını daha iyi anlatmak için dünyada önemli pek çok örnek vardır. Bilgisayar işletim sistemlerinde Linux, kelime işlemde OpenOffice, açık kaynak resim işleme tekniklerini yayımlayan OpenCV kütüphaneleri, Google sunduğu yüzlerce açık kaynak ve ücretsiz hizmetler (Google Çeviri, Google Akademik, Gmail, GoogleDrive vb.), kod geliştirmeye verilen fırsatlar (Github, GitLab veya Bitbucket’te), verilerin tutulması (S3, Dataverse, Figshare, One Drive, Google Drive, Box, Dropbox), alıntılar (Mendeley, Zotero), belgelerin saklanması (OSF wiki alanında) bunlara verilebilecek örneklerden en önemlileridir.

Yukarıda belirtilen çalışmalar, destekler, ürünler, verilerin paylaşımı veya oluşturulan açık kaynak ortamlar YZ çalışmalarını çok olumlu olarak etkilemiştir. Verilerin paylaşımlarının artmasıyla çalışmalar artmış, çalışma ortamları oluşturulmuş ve desteklenmiş, yeni başarılı modellerin, ürünlerin ve çalışmaların yapılmasının önü açılmıştır. Ülkemizde de bu felsefenin yaygınlaşmasının ülke olarak yaşadığımız hızlı değişim ve dönüşüme katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. Ülkemizin, Yapay Zekâ ve Büyük Veri konusunda ilerlemesi bu konuda yapılan yayınlar, farkındalık çalışmaları, ekosistemlerin oluşturulması, teknoloji geliştirme ortamları ve bu konuda üretilen içerikle doğru orantılıdır. Bu kitap serisi ülkemizde bu alanda yapılan, yapılması planlanan veya yapılacak olan çalışmaları bir çatı altında toplamak ve bunu kamuoyuna açık kaynak olarak sunmak için oluşturulmuş, gönüllülük esasına dayalı olarak geliştirilen Açık Kaynak İçerik Üretme Projesi olup, üniversiteler başta olmak üzere bu alanlarda bilgi birikimi, deneyimi ve uzmanlığı olanların bir araya getirilmesi ve yerli ve millî teknolojiler geliştirilmesine katkılar sağlanması amacıyla Ülke İçin Kaynak Oluşturma Projesi’dir.

Bu kitap serisinin konusu belirlenirken aşağıda belirtilen bir şekilde bir yol izlenmiştir :

  • Ülkemizede bu alanda çalışanlar Açık Kaynak “Yapay Zekâ ve Büyük Veri Kitap Serisi”ne katkı vermeye davet edilmiştir.

  • Her alanda olduğu gibi son yıllarda stratejik konulardan birisi hâline gelen Yapay Zekâ ve Büyük Veri konularında “açık erişim” felsefesi temel alınarak geliştirileceği bildirilmiştir. Açık erişim; Libre Açık Erişim, Budapeşte Açık Erişim Girişimi, Berlin Fen Bilimleri ve İnsani Bilimlerde Bilgiye Açık Erişim Bildirgesi’ndeki açık erişim tanımına uymakta olup “online araştırma çıktılarının erişiminde hiçbirkısıtlama olmamasına ve kullanımda da kısıtlamadan serbest olması anlamındadır”.

  • Geliştirilecek olan projede hedeflenen hususlar ve kurallar tüm katılımcılarla paylaşılmıştır. Bunlar;

    • Türkçe kaynak oluşturma, yapılan çalışmaları kamuoyu ile paylaşma, farkındalığı arttırma, beraber çalışabilirliği geliştirme,
      Sektör-Kurum-Üniversite iş birliklerini büyütme,

    • Açık kaynak içerik geliştirme fikrini yaygınlaştırma,

    • Verilerden değer elde etme konusunda örnekleri ve uygulamaları
      arttırma,

    • Kişisel verilere saygı göstererek araştırmalar yapılmasına katkılar sağlama ve

    • Kişisel, kurumsal ve ulusal bilgi varlıklarımızdan daha farklı ve
      fazlaca değer elde etme ve konusunda önerilerde bulunma,

    • Farklı teknolojilerin, fikirlerin, stratejilerin, uygulamaların, çalışmaların veya ortamların geliştirilmesine katkılar sağlamaktır.

Açık Kaynak İçerik Üretme Projesi kapsamında hazırlanacak olan kitap serisine ait her cilt için konu başlıklarına ait planlanan bilgiler aşağıda verilmiştir:

  • Kitap 01: Yapay Zekâ ve Büyük Veri: Teknolojiler, Yaklaşımlar ve Uygulamalar
  • Kitap 02: Endüstriyel Uygulamalar
  • Kitap 03: Teoriler ve Algoritmalar
  • Kitap 04: Programlama Teknik ve Teknolojileri
  • Kitap 05: Açık Kaynaklar, Kodlar ve Platformlar
  • Kitap 06: Doğal Dil İşleme
  • Kitap 07: Bilgisayarlı Görü ve Uzaktan Algılama
  • Kitap 08: Derin Öğrenme Yapıları ve Algoritmaları
  • Kitap 09: Makine Öğrenme Yapıları ve Algoritmaları
  • Kitap 10: Tarım Uygulamaları
  • Kitap 11: Havacılık Uygulamaları
  • Kitap 12: Ulaşım Uygulamaları
  • Kitap 13: Sağlık Uygulamaları
  • Kitap 14: Yapay Zekâ ve Açıklanabilirlik Problemleri
  • Kitap 15: Gerçek Zamanlı Uygulamalar
  • Kitap 16: Sosyal Bilim Uygulamaları
  • Kitap 17: Eğitim Uygulamaları
  • Kitap 18: Haberleşme Uygulamaları

Açık Kaynak İçerik Üretme Projesine katkı vermek isteyen yazarlar nasıl bir yol izlemelidir?

  • İsteklilerin; başta alan uzmanlığını belirtmeleri ve daha sonra da hangi cilde veya ciltlere katkı vermek istediklerini belirtmeleri gereklidir.
  • Yukarıda önerilen alanlarda kitap yazılması planlandığından, doğru kitap serisine öneri yapılmalıdır.
  • Kitap bölümlerinin hazırlanmasına ait detay bilgiler yazarlara daha sonra gönderilecektir.
  • Hazırlanacak olan bölümlerde sayfa sınırlaması yoktur.
  • Yapılan önerilerde yazarların uzmanlığı dikkate alınarak seçim yapılır.
  • Ön başvurusu kabul edilen yazarlardan, önerdiği bölümlerle ilgili olarak bir içerik hazırlaması istenilir ve uygun görülürse de yazım süreci başlar.
  • Kitap bölümü veya bölümlerini yazmayı isteyenlerin belirlenen takvim dikkate alınarak, en kısa sürede editörlere bilgi vermeleri gerekmektedir.
  • Önerilerinizi ss[at]gazi.edu.tr veya umut[at]demirezen.tech adresine iletebilirsiniz.

Açık Kaynak İçerik Üretme Projesine katkı sağlamak isteyen uzmanlarımızı bu seriye destek vermeye davet ediyoruz.

  • Proje kapsamında 18 bölüm geliştirilmesi planlanmaktadır.
  • Ülkemizde bu alanda yayınlanacak olan en kapsamlı kaynak olacaktır.
    Kitaplar, akademik bir dille yazılacaktır.
  • Kitaplar, etik kurallara uygun olarak yazılacaktır.
  • Kitaplar için (her bir kitap cildi için) ISBN numarası alınacaktır.
  • Kitap bölümlerinde telifler “açık erişim” kapsamında olacaktır.
  • Kitaplar dijital olarak hazırlanacak ve kamuoyu ile paylaşılacaktır.
  • Kitaplar, Öğretim Elemanları Teşvik Programı kapsamına girecek şekilde basılacaktır.
  • Kitapların sponsorlukla basılması planlanmakta olup, yazarlara belirli sayıda basılı kopya hediye edilecektir.
  • Dağıtımlar, açık erişim çerçevesinde kamuoyuna dağıtılacaktır.

Bu kitap serisi oluşturulurken sunulan konu başlıkları, ülkemizde bu alanda çalışan akademisyenler, uzmanlar ve çalışanlar ile paylaşılmış ve bu kitap serisine katkı sağlamaları istenilmiştir. Zamanı uygun olan, katkı vermek isteyen uzman veya akademisyenler belirlenen bir konuda bölüm yazarı olmaları için davet edilmişlerdir. Belirlenen süre içerisinde bölümlerini tamamlayan yazarlarımızın eserleri ise uygun olan ciltlerde basılmaktadır. Bundan sonraki süreçte, belirlenen diğer konular belirli sürelerde tamamlanıp takip eden ciltlerde yayımlanacaktır.

Son olarak, kitap serimizin ilki olan bu kitaba sponsor olan HAVELSAN A.Ş.’ye ve genel olarak bu seriye sponsor olmayı kabul eden ROKETSAN A.Ş.’ye teşekkürlerimizi sunarız.

Her şey veriden değer üreten bir Türkiye için…